Opłacalność fotowoltaiki w 2023 - analiza zwrotu z inwestycji

Zmiany w systemie rozliczeń prosumentów

Od 1 kwietnia 2022 roku w Polsce obowiązuje nowy system rozliczeń dla prosumentów - net-billing, który zastąpił dotychczasowy system net-metering. Ta zmiana istotnie wpłynęła na opłacalność inwestycji w fotowoltaikę i czas zwrotu z inwestycji.

System net-billing - jak działa?

W systemie net-billing prosumenci sprzedają nadwyżki energii elektrycznej do sieci po cenach rynkowych, a kupują potrzebną energię również po cenach rynkowych. Wartość energii wprowadzonej do sieci jest zapisywana na indywidualnym koncie prosumenta jako depozyt, który może być wykorzystany do pokrycia kosztów zakupu energii w ciągu 12 miesięcy.

Ceny sprzedaży energii do sieci są oparte o notowania na Rynku Dnia Następnego (RDN), które są zazwyczaj niższe niż detaliczne ceny zakupu energii. Oznacza to, że za energię wprowadzoną do sieci prosument otrzymuje mniej, niż płaci za energię pobraną z sieci.

Składniki wpływające na opłacalność fotowoltaiki

1. Koszt instalacji fotowoltaicznej

Koszt instalacji fotowoltaicznej zależy od wielu czynników, w tym od jej mocy, rodzaju paneli, inwertera oraz kosztów montażu. W 2023 roku średnie ceny kształtują się następująco:

• Instalacja 5 kWp: 25 000 - 30 000 zł
• Instalacja 10 kWp: 45 000 - 55 000 zł

Warto zauważyć, że w ciągu ostatnich dwóch lat ceny instalacji fotowoltaicznych w Polsce się ustabilizowały, a w niektórych przypadkach nawet nieznacznie spadły, co jest korzystne dla potencjalnych inwestorów.

2. Dofinansowania i ulgi podatkowe

Znaczący wpływ na opłacalność fotowoltaiki mają dostępne dofinansowania i ulgi podatkowe, które mogą obniżyć początkowy koszt inwestycji nawet o 30-50%. Najważniejsze programy wsparcia w 2023 roku to:

• Program "Mój Prąd" 5.0: do 6 000 zł na instalację fotowoltaiczną, z możliwością dodatkowego dofinansowania na magazyny energii i systemy zarządzania energią
• Ulga termomodernizacyjna: możliwość odliczenia od podatku do 53 000 zł na termomodernizację, w tym instalację fotowoltaiczną

3. Zużycie energii i profil zużycia

Bardzo istotnym czynnikiem wpływającym na opłacalność instalacji fotowoltaicznej jest dobór jej mocy do rzeczywistego zapotrzebowania na energię oraz profil zużycia energii w gospodarstwie domowym.

Autokonsumpcja - czyli bezpośrednie zużycie energii wyprodukowanej przez instalację fotowoltaiczną - jest kluczowa dla opłacalności inwestycji. Im większa autokonsumpcja, tym większe oszczędności, ponieważ unikamy sprzedaży energii do sieci po niższych cenach i późniejszego jej odkupowania po wyższych.

4. Ceny energii elektrycznej

Ceny energii elektrycznej w Polsce systematycznie rosną, co zwiększa opłacalność inwestycji w fotowoltaikę. W 2023 roku ceny energii dla gospodarstw domowych są zamrożone na poziomie około 0,68 zł/kWh (bez opłat dystrybucyjnych), jednak od 2024 roku spodziewane są podwyżki.

Eksperci prognozują, że w najbliższych latach ceny energii elektrycznej mogą wzrosnąć nawet o 30-40%, co znacząco przyspieszy zwrot z inwestycji w fotowoltaikę.

5. Degradacja wydajności paneli

Panele fotowoltaiczne tracą z czasem na wydajności. Standardowa gwarancja producentów zapewnia utrzymanie co najmniej 80% mocy nominalnej po 25-30 latach użytkowania. Średnio przyjmuje się degradację na poziomie 0,5-0,7% rocznie, co należy uwzględnić w kalkulacji zwrotu z inwestycji.

Analiza zwrotu z inwestycji - przykładowe scenariusze

Scenariusz 1: Dom jednorodzinny z rocznym zużyciem 5000 kWh

Analizujemy opłacalność instalacji o mocy 5 kWp dla domu jednorodzinnego z rocznym zużyciem energii na poziomie 5000 kWh.

Założenia:

• Koszt instalacji: 27 000 zł
• Dotacja z programu "Mój Prąd": 6 000 zł
• Rzeczywisty koszt po dotacji: 21 000 zł
• Roczna produkcja energii: 5000 kWh
• Autokonsumpcja: 30% (1500 kWh)
• Energia oddana do sieci: 3500 kWh
• Cena energii kupowanej: 1,00 zł/kWh
• Cena energii sprzedawanej: 0,65 zł/kWh

Roczne oszczędności:

• Oszczędności z autokonsumpcji: 1500 kWh × 1,00 zł/kWh = 1 500 zł
• Przychody ze sprzedaży energii: 3500 kWh × 0,65 zł/kWh = 2 275 zł
• Razem roczne oszczędności: 3 775 zł

Prosty czas zwrotu (SPBT): 21 000 zł ÷ 3 775 zł/rok = około 5,6 lat

Scenariusz 2: Dom z pompą ciepła i rocznym zużyciem 10 000 kWh

Analizujemy opłacalność instalacji o mocy 10 kWp dla domu z pompą ciepła i rocznym zużyciem energii na poziomie 10 000 kWh.

Założenia:

• Koszt instalacji: 50 000 zł
• Dotacja z programu "Mój Prąd": 6 000 zł
• Ulga termomodernizacyjna (17% z 44 000 zł): około 7 480 zł
• Rzeczywisty koszt po dotacjach i uldze: 36 520 zł
• Roczna produkcja energii: 10 000 kWh
• Autokonsumpcja: 40% (4000 kWh)
• Energia oddana do sieci: 6000 kWh
• Cena energii kupowanej: 1,00 zł/kWh
• Cena energii sprzedawanej: 0,65 zł/kWh

Roczne oszczędności:

• Oszczędności z autokonsumpcji: 4000 kWh × 1,00 zł/kWh = 4 000 zł
• Przychody ze sprzedaży energii: 6000 kWh × 0,65 zł/kWh = 3 900 zł
• Razem roczne oszczędności: 7 900 zł

Prosty czas zwrotu (SPBT): 36 520 zł ÷ 7 900 zł/rok = około 4,6 lat

Czynniki poprawiające opłacalność fotowoltaiki

1. Zwiększenie autokonsumpcji

Najbardziej efektywnym sposobem na poprawę opłacalności fotowoltaiki jest zwiększenie poziomu autokonsumpcji, czyli bezpośredniego wykorzystania produkowanej energii. Można to osiągnąć poprzez:

• Dostosowanie profilu zużycia energii (pranie, gotowanie, ładowanie samochodów elektrycznych w ciągu dnia)
• Instalację magazynu energii elektrycznej
• Instalację zasobnika ciepłej wody użytkowej z grzałką elektryczną

2. Instalacja magazynu energii

Magazyn energii pozwala na przechowywanie nadwyżek produkowanej energii i wykorzystanie jej w godzinach wieczornych i nocnych. Choć magazyny energii są wciąż stosunkowo drogie, ich ceny systematycznie spadają, a program "Mój Prąd" 5.0 oferuje dofinansowanie do 16 000 zł na ich zakup.

Dla instalacji z wysokim poziomem autokonsumpcji, magazyn energii może skrócić czas zwrotu inwestycji nawet o 1-2 lata.

3. Instalacja pompy ciepła lub samochodu elektrycznego

Zarówno pompa ciepła, jak i samochód elektryczny znacząco zwiększają zużycie energii elektrycznej, co w przypadku posiadania instalacji fotowoltaicznej może być korzystne ekonomicznie. Wykorzystując własną energię do ogrzewania domu czy ładowania samochodu, unikamy zakupu kosztownych paliw kopalnych.

Wnioski - czy fotowoltaika jest opłacalna w 2023 roku?

Mimo zmian w systemie rozliczeń prosumentów, fotowoltaika w 2023 roku pozostaje opłacalną inwestycją dla większości gospodarstw domowych w Polsce. Czas zwrotu inwestycji wynosi średnio 5-7 lat, w zależności od indywidualnych warunków.

Kluczowe czynniki wpływające na opłacalność to:

• Dostępne dofinansowania i ulgi podatkowe
• Poziom autokonsumpcji
• Rosnące ceny energii elektrycznej
• Dobór mocy instalacji do rzeczywistych potrzeb

Warto również pamiętać, że fotowoltaika to nie tylko inwestycja o wymiarze ekonomicznym, ale również ekologicznym. Instalując panele słoneczne, przyczyniamy się do redukcji emisji CO2 i innych szkodliwych substancji do atmosfery, co ma niebagatelne znaczenie dla naszego środowiska.